Sesja 0.4: Planowanie i wdrażanie ePortfolio
Treści już przeniesione ze starej wersji serwisu, ale odnośniki do źródeł zewnętrznych jeszcze nie zaktualizowane
(ostatnia aktualizacja: 2014 r.).Wprowadzenie
W ramach tej sesji uczestnicy powinni zacząć myśleć o zaplanowaniu i wprowadzeniu ePortfolio w swojej instytucji. W związku z tym zajmiemy się też narzędziami ePortfolio. Choć jest ich wiele (zarówno komercyjnych, jak i rozwiązań typu freeware/open source), to uczestnicy są zachęcani do zapoznania się i wykorzystania Mahary. W szczególności, po zakończeniu tej sesji powinni:
rozumieć powody wprowadzania ePortfolio w określonym kontekście (indywidualnym, grupowym, instytucjonalnym),
rozumieć skomplikowane zależności między elementami wprowadzania ePortfolio na poziomie indywidualnym, grupowym i instytucjonalnym,
stworzyć strategiczny plan wykorzystania systemu ePortfolio w swojej instytucji,
zaplanować implementację ePortfolio na poziomie indywidualnym, grupowym i instytucjonalnym.
Jeśli chodzi o wykorzystanie narzędzi, powinni być zdolni do:
zanalizowania przykładów narzędzi ePortfolio;
wykorzystania systemu ePortfolio na przykładzie Mahary;
udzielenia wsparcia we wdrażaniu ePortfolio w postaci systemu Mahara (na indywidualnym, grupowym i instytucjonalnym poziomie)
Na zakończenie sesji każdy uczestnik będzie posiadał zarys swojego indywidualnego ePortfolio, w tym: konto w systemie, profil osobisty, podstawowe artefakty cyfrowe, łącza lub wpisy w blogu. Będzie też posiadał plan zapoznania swoich uczniów z ePortfolio oraz plan na rozwijanie ePortfolio w swojej instytucji. Jeśli czujesz się gotowa/y do założenia ePortfolio ze swoimi uczniami zrób to teraz!
Strategie ePortfolio - kwestie makrodydaktyczne
Gdy będziesz planował/a wprowadzenie ePortfolio w swojej instytucji będziesz musiał/a podjąć decyzje na kilku poziomach. Jak każda innowacja, ePortfolio wymaga rozważenia różnych kwestii - administracyjnych i strategicznych, osobistych i technicznych. Istotne jest, by widzieć ePortfolio jako fragment większej całości: w ramach kontekstu lokalnego/regionalnego/krajowego, w perspektywie kształcenia przez całe życie, w związku z rozwojem zawodowym i rynkiem pracy. Szczegółowe kwestie, które także trzeba uwzględnić, to:
Wdrażanie:
ePortfolio a metody i strategie nauczania w Twojej instytucji oraz jej cele,
dostępne zasoby, zarówno ludzkie, jak i materialne (ich umiejętności i ilość),
plan strategicznego rozwoju Twojej instytucji,
Hardware i Software
interoperacyjność i integracja z innymi systemami (CMSy, bazy danych itp.),
jakość serwerów i kopie danych,
technologie, które wspierają przenośne portfolio,
Systemy wsparcia i przydatność przy wzroście
system, który będzie przydatny wraz ze wzrastającą liczbą użytkowników,
pracownicy, którzy mają utrzymywać system i wspierać użytkowników,
infrastruktura dla szkolenia użytkowników i administratorów,
koszty utrzymania,
Bezpieczeństwo i prywatność
zabezpieczenie danych osobistych,
przechowywanie i zabezpieczanie ocen,
Własność
potwierdzania autorstwa,
własność artefaktów i wpisów (autor? instytucja? oboje?),
co wolno zawrzeć w ePortfolio.
Jako, że ePortfolio zostało już wprowadzone w szkołach, w szczególności w USA, Kanadzie i kilku europejskich krajach, możesz zechcieć zerknąć na Przegląd studiów przypadków. (źródło chwilowo niedostępne).
Wyzwania technologiczne
Przegląd narzędzi
Rys. 1. Stadia rozwoju ePortfolio w organizacji (za: G.Siemens (1)):
Poziom 1 może składać się z prostych stron WWW oraz blogów lub wiki. Nawigacja po treściach jest ograniczona.
Poziom 2 to dynamiczne strony WWW. Dostępne są funkcje nawigacji i wyszukiwania. Właściciele portfolio mogą też tworzyć na stronie odrębne sekcje z różnymi opcjami dostępu.
Poziom 3 wymaga instytucjonalnego wsparcia dla ePortfolio, w tym właściwych instrukcji użycia. Instytucja może też dostarczać oprogramowania, które umożliwia użytkownikom stworzenie ePortfolio.
Na poziomie 4 instytucja musi zintegrować wykorzystanie i rozwój ePortfolio z procesami nauczania i oceny.
Poziom 5 osiągnięty jest, gdy instytucja działa w zgodzie z odpowiednimi standardami, umożliwia interoperacyjność ePortfolio z innymi instytucjami.
Kryteria selekcji
Dostępna jest szeroka literatura, która ułatwia dokonanie wyboru narzędzia. Istnieją też w Internecie serwisy umożliwiające przeanalizowanie charakterystyk wybranych narzędzi, jak Edutools.
Kiedy instytucja lub osoba chce wybrać właściwe narzędzie, musi rozpatrzyć kilka kwestii:
standardy - ponieważ przenośność jest sprawą kluczową. Uczący się muszą być w stanie przenosić swoje ePortfolio z jednej instytucji do innej.
łatwość użycia - oprogramowanie musi mieć prosty i atrakcyjny interfejs, tak żeby umożliwić szybkie szkolenie nauczycieli i uczniów. To szczególnie ważne w przypadku pracy z młodymi użytkownikami, którzy mają wysokie oczekiwania związane z łatwością obsługi narzędzi. Musi być też możliwy łatwy transfer plików i artefaktów. Bardzo wątpliwe, b użytkownicy korzystali z mało przejrzystej i niespójnej aplikacji.
trwałość to kolejna cecha, którą warto uwzględnić, zwłaszcza w przypadku dalszego rozwoju systemu ePortfolio. Wybrane narzędzie musi być niezawodne.
interoperacyjność - musi współdziałać z wykorzystywanymi już w instytucji LMS-ami. Jeśli używanych jest więcej narzędzi rozwijanych przez różnych twórców, to trzeba się upewnić, że zintegrowanie danych jest możliwe. Patrz także: Interoperacyjność - studia przypadków [ANG]. ePortfolio wspiera kształcenie się w ciągu całego życia. Jest więc całkiem prawdopodobne, że użytkownicy również po ukończeniu danego etapu edukacji będą chcieli korzystać z ePortfolio. Uczący się może też chcieć zachować dostęp do artefaktów stworzonych w czasie swojej nauki. Dlatego zarówno narzędzie, jak i instytucja muszą wspierać te wysiłki.
Cztery podejścia do rozwoju systemów ePortfolio w ramach instytucji (więcej w Lorenzo i Ittelson Educause (-2-))
"Zrób to sam": systemy rozwijane i dostosowywane do własnych potrzeb;
Systemy Open Source - darmowe i ogólnie dostępne;
Rozwiązania komercyjne - zakupione od producenta, zawierające licencje i opłaty za wsparcie.
Zwykłe narzędzia, nie rozwijane z myślą o ePortfolio, ale umożliwiające bardziej twórcze podejście (w tym np. edytory online)
Ćwiczenie 0.4.1. Wdrażanie ePortfolio w Twojej instytucji.
Zastanowiłeś/eś się, jaka jest Twoja grupa docelowa i jak chcesz wykorzystywać ePortfolio w swojej codziennej praktyce. Teraz chcielibyśmy, byś rozważył/a możliwości wprowadzenia ePortfolio na poziomie indywidualnym i instytucjonalnym.
Zrób analizę SWOT dotyczącą zastosowania ePortfolio przez Ciebie.
Kwestie do rozważenia:
Na jakim jesteś stadium rozwoju ePortfolio?
Po co Ci potrzebne ePortfolio?
Czy ePortfolio będzie elementem Twojego osobistego rozwoju?
Do jakich zasobów masz dostęp (osobistych, finansowych, technicznych) i jakie dalsze inwestycje są możliwe?
Jakie masz umiejętności/kompetencje? Jakie dalsze szkolenie jest Ci ewentualnie potrzebne? Jakie wsparcie otrzymasz?
Jaka jest twoja motywacja by używać ePortfolio?
Zrób analizę SWOT dotyczącą zastosowania ePortfolio w Twojej szkole
Kwestie do rozważenia:
Na jakim stadium rozwoju ePortfolio oraz TI jest twoja szkoła?
Po co Twoja instytucja miałaby wprowadzać ePortfolio?
Czy ePortfolio stałoby się częścią programu nauczania?
Do jakich zasobów ma dostęp Twoja szkoła (ludzkich, finansowych, technicznych) i jakie dalsze inwestycje są możliwe?
Jakie umiejętności/kompetencje mają nauczyciele? Jakie dalsze szkolenia będą ewentualnie potrzebne? Jakie wsparcie możecie otrzymać?
Jaka jest motywacja uczniów i nauczycieli by używać ePortfolio?
Stwórz wpis w blogu na temat najważniejszych spraw, o których trzeba pamiętać, gdy się wprowadza ePortfolio.
Ćwiczenie 0.4.2. Wybór narzędzi
Do stworzenia ePortfolio można wykorzystać wiele różnych narzedzi. Różne przykłady można np. zobaczyć na stronie Helen Barrett (3). Stworzyła ona wiele wersji swojego osobistego ePortfolio, z wykorzystaniem różnych aplikacji - od arkusza kalkulacyjnego po rozwiązania komercyjne. Można tam też obejrzeć systemy przeznaczone do tworzenia ePortfolio: Elgg (4) i Mahara (5)
Ćwiczenie 0.4.3. Analiza i wybór narzędzi.
Pracując w grupie zaprojektujcie system ePortfolio idealny dla celów Waszej instytucji. Wyobraźcie sobie, że chcecie wprowadzić ePortfolio, ale nie macie dostępu do żadnego dobrego narzędzia. Powinniście zdecydować, jakie funkcjonalności powinno ono posiadać:
Jakie byłyby przydatne?
Jakie są konieczne dla zrealizowania celów, o których mówiliście w trakcie wcześniejszych sesji i aktywności?
Pamiętajcie, że ePortfolio nie trzeba tworzyć tylko w jednym programie. Można wykorzystywać różne i wasze pomysły też mogą czerpać z różnych znanych Wam narzędzi. Spisz swoje wrażenia w blogu. Teraz wróć do systemu Mahara.
Które z funkcjonalności, które uznaliście za potrzebne, można tu znaleźć. Jakich brakuje w Maharze? Czy znalazłeś takie opcje, o których nie pomyśleliście, ale które uznajesz za ciekawe? Zaktualizuj swój wpis w blogu. Przedyskutuj to z grupą.
Ćwiczenie 0.4.4. Tworzenie własnego ePortfolio - podstawy.
Określ, do kogo skierowane będzie Twoje osobiste ePortfolio. Jeśli już to zrobiłaś/eś sprawdź, czy potrzebne są jakieś uzupełnienia.
Po wybraniu narzędzia, z którego chcesz korzystać, powinnaś/powinieneś wykonać trzy proste zadania:
Załóż swoje konto,
Stwórz swój profil,
Stwórz wpis w blogu, w którym w kilku zdaniach podsumuj, co wyniosłaś/eś z tych warsztatów.
Przejrzyj swój profil i, jeśli to konieczne, uzupełnij go. Spróbuj stworzyć schemat swojego ePortfolio. Możesz tu też zamieścić łącza do swoich wcześniejszych wpisów na blogu.
Ćwiczenie 0.4.5. Planowanie wdrożenia ePortfolio.
Proces planowania:
Określ grupę docelową Twoich uczniów.
Jeśli już to zrobiłaś/eś sprawdź, czy potrzebne sa jakieś poprawki bądź uzupełnienia.
Zaplanuj wdrożenie indywidualnego ePortfolio uczniów. Weź pod uwagę:
analizę SWOT przygotowaną w ramach wcześniejszej aktywności,
zasoby, które już sa dostępne i które trzeba zdobyć (narzędzia, sprzęt, umiejętności itd.),
strategie wdrażania,
założone cele i zadania,
przyjęte ramy czasowe,
strategie monitoringu i ewaluacji (zarówno procesu, jak i produktu końcowego).,
Zaplanuj wdrożenie ePortfolio na poziomie instytucjonalnym. Weź pod uwagę:
analizę SWOT przygotowaną w ramach wcześniejszej Aktywności,
zasoby, które już są dostępne i które trzeba zdobyć (narzędzia, sprzęt, umiejętności itd.),
strategie wdrażania (integracja z programem nauczania, wymagania i specyfika konkretnej szkoły - np. zaangażowanie rodziców czy charakterystyka lokalnego rynku pracy),
założone cele i zadania,
przyjęte ramy czasowe,
strategie monitoringu i ewaluacji (zarówno procesu, jak i produktu końcowego).
Zasoby
Warto odwiedzić:
Attwell G, Recognising Learning: Educational and pedagogic issues in e-Portfolios, (6),
Barrett H., Creating ePortfolios with Web 2.0 Tools (7),
Barrett H., My "Online Portfolio Adventure" (8),
Beetham. H., (2005) e-portfolios in post-16 learning in the UK: developments, issues and opportunities. Report for the JISC e-Learning and Pedagogy Programme. Dostępny online at (9),
Currant N., Murray C., Higgison C., Taylor J., Pellow A., Hennessy S., Raby S., Hairsine J., Sykes R.(2006) Implementing e-Portfolios: Technical and Organisational Issues, (10 już nie istnieje),
Jaffari A., Tackling challanges and identifying attributes, Educause Review July/August 2004 (źródło: http://www.educause.edu/apps/er/erm04/erm044.asp obecnie już niedostępne online),
Lorenzo and Ittelson Educause, (12)
Mahara students userguidline and View Creation Quick Guide (13),
Patrz też Słownik e-portfolio:
Kryteria i wskaźniki do ewaluacji ePortfolio,
Przykłady ePortfolio,
Elementy wspólne ePortfolio.
